در نخستین شنبه تابستان امسال مدیر ارشد استان دستور تعطیلی دو معدن فعال در دو روستای همدان را صادر کرد.
در نخستین شنبه تابستان امسال مدیر ارشد استان دستور تعطیلی دو معدن فعال در دو روستای همدان را صادر کرد.
به‌گزارش ایسنا، محمدناصرنیک‌بخت در شورای مهارت استان همدان اعلام کرد: دستور داده‌ام دو معدن فعال در ابرو و ورکانه به عنوان دو روستای هدف گردشگری همدان تعطیل شوند و این اقدام برای حفاظت از بافت گردشگری این دو روستا انجام شده است.
این در حالیست که استاندار همدان همواره بر افزایش اشتغال استان تأکید داشته و تا پایان امسال نیز وعده ایجاد ۳۰ هزار شغل را به رئیس‌جمهور داده است، اما این دستور با تأکیدات وی در مباحث اشتغال و سرمایه‌گذاری و استفاده از ظرفیت معادن به عنوان یکی از پتانسیل‌های مطلوب اشتغالزایی و درآمدزایی استان تناقض دارد.
رحیم مرتضایی، رئیس خانه معدن استان همدان نیز چندی پیش در مصاحبه‌ای که با خبرنگار ایسنا داشت، با تأکید بر اینکه بخش معدن می‌تواند تأثیر بسزایی در اشتغال استان داشته باشد، از مسئولان استان درخواست کرد تا توجه بیشتری به این بخش داشته باشند و گفت: مسئولان استان اگر می‌خواهند تغییر و تحولی در اشتغال استان رخ دهد، توجه بیشتری به رفع مشکلات معدن‌کاران داشته باشند چرا که استان همدان دارای معادن خوبی است و می‌تواند در اشتغالزایی استان تأثیر بسزایی داشته باشد؛ بنابراین باید به مدیر ارشد استان که چندیست گردشگری را در اولویت قرار داده، گفت: «گردشگری معدنی» این روز‌ها مورد توجه بیشتر کشور‌های معدن‌خیز قرار گرفته است و کشور‌های زیادی از این ظرفیت شناخته شده به‌عنوان راهی جدید برای کسب درآمد بهره می‌برند. البته گردشگری مبتنی بر طبیعت‌گردی در ایران، در چند سال اخیر با نام کویرگردی و بیابان‌گردی، بازدید از تالاب‌ها، جنگل‌ها و سواحل در جزیره‌های جنوبی کشور با جلوه‌های خاص طبیعی مورد استقبال گردشگران داخلی و حتی خارجی قرار گرفته است.
گمان نمی‌رفت معادن روباز فعال یا متروکه جذابیت‌های بصری داشته باشند، اما ظاهرا کارشناسان گردشگری متوجه جذابیت این بخش در صنعت توریسم شده‌اند و از آن به عنوان یکی از شاخه‌های قوی و پربازدیدکننده طبیعی نام می‌برند.
حال مسئولان به جای استفاده از ظرفیت نهفته در معادن و خروج از غفلت، تصمیمی مبهم میگیرند. با این نوع تصمیم‌گیری‌ها به نظر می‌رسد باید برای حفظ و بقای روستا‌های هدف گردشگری ساده‌ترین راه یعنی جلوگیری از فعالیت‌هایی، چون معدن‌کاری را در پیش گرفت تا احیانا آسیبی به بافت روستا‌ها وارد نشود غافل از اینکه ممکن است همین معدن‌کاران از اهالی همان روستا باشند و با این کار وسیله امرار و معاش آن‌ها قطع شود.
کما اینکه به نظر می‌رسد باید فعالیت زیست‌محیطی معادن پیش از آغاز به‌کار از نظر اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان مورد تأیید قرار گرفته باشد و اگر چنین نباشد جای تأمل است، پس لزوم توقف فعالیت معدنی این دو معدن باید روشن و شفاف بیان شود تا همه اغنا شوند؛ بنابراین ایسنا برای شفاف شدن موضوع به دنبال چرایی این تصمیم رفته و با استاندار همدان و معاون معدن سازمان صنعت و معدن استان به گفت‌وگو پرداخت البته خبرنگار ایسنا درنظر داشت تا مصاحبه‌ای با مدیرکل میراث فرهنگی استان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان و رئیس خانه معدن همدان نیز داشته باشد که متأسفانه تلاشش بی‌نتیجه ماند.
* وارد مسائل فنی نشوید!
استاندار همدان با بیان اینکه ۲ روستای ورکانه و ابرو از مناطق گردشگری استان همدان هستند، اظهار کرد: روستای ابرو و ورکانه به عنوان روستای هدف گردشگری مصوب شده‌اند.
محمدناصرنیک‌بخت به خبرنگار ایسنا گفت: اهالی این ۲ روستا نسبت به تردد ماشین‌آلات از داخل روستا معترض بودند ضمن اینکه طبیعت روستا‌ها با فعالیت این معادن و تردد ماشین‌آلات دچار مخاطره شده و از بین می‌رود.
وی درباره وضعیت اشتغال کارگران این دو معدن، افزود: کارگران این دو معدن می‌توانند در معادن دیگری مشغول به‌کار شوند و بهره‌برداران هم به معادن دیگری برای فعالیت بروند.
استاندار همدان پیشنهاد خبرنگار ایسنا مبنی اینکه تردد ماشین‌آلات مربوط به حفاری و استخراج موادمعدنی می‌تواند از مسیر دیگری خارج از روستا انجام گیرد تا مشکلی برای اهالی و طبیعت بکر روستا به وجود نیاید را فنی دانست و خواستار عدم ورود ما به مسائل فنی در این مقوله شد و گفت: تصمیمات لازم در این زمینه در صورت لزوم اتخاذ خواهد شد.
* تعطیلی دو معدن شاخص همدان لازم‌الاجراست
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان نیز با بیان اینکه ۲ معدن روستا‌های ورکانه و ابرو جزء معادن شاخص استان هستند، اظهار کرد: یکی از بهترین معادن سنگ‌های تزئینی کشور در استان همدان و روستای ورکانه قرار دارد.
محمد خاکی به خبرنگار ایسنا گفت: معدن سنگ تزئینی در روستای ورکانه و سنگ‌های نیمه‌قیمتی در روستای ابرو بین ۱۰ تا ۵۰۰۰ تن تولید دارد که این دو ماده‌معدنی قیمت بالایی دارند.
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان تصریح کرد: در معدن سنگ تزئینی حداقل ۱۵ نفر و در معدن سنگ نیمه‌قیمتی حداقل ۵ نفر مشغول به‌کار هستند.
خاکی اعلام کرد: تعطیلی دو معدن ورکانه و ابرو رأی شورای تأمین بوده و لازم‌الاجراست، اما هنوز ابلاغ نشده است.
* سازمان صنعت، معدن و تجارت ملاحظات گردشگری را رعایت کند
فرماندار همدان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به اینکه مناطقی، چون سیمین، ابرو، ورکانه و برخی روستا‌های استان گردشگری است و به عبارتی همدان یکی از استان‌های مقصد گردشگری محسوب می‌شود بنابراین در مکان‌هایی که می‌تواند آسیبی به این ظرفیت برسد به ویژه روستا‌هایی که برای ما یکی از اهداف گردشگری مشخص شده، سازمان صنعت، معدن و تجارت باید ملاحظات گردشگری را رعایت کند.
علی تعالی با اشاره با اینکه وجود این معادن آسیب فراوانی به طبیعت می‌زند به طوریکه باعث اعتراضات اهالی دو روستای ابرو و ورکانه شده بود، اظهار کرد: متأسفانه مالک اصلی بر روی این معادن کار نمی‌کرد و دست به دست می‌شد به طوریکه واسطه‌ها پهنای قانونی معادن را تغییر داده و به طبیعت آسیب می‌زدند.
وی ادامه داد: تردد کامیون‌ها از روستا‌ها نیز دیگر مشکل ایجاد شده بود چرا که این افراد هیچ تعهدی نسبت به روستائیان نداشتند بنابراین اهالی به نشانه اعتراض چندین بار در مقابل استانداری و فرمانداری تجمع کردند که در نهایت استاندار این دستور را صادر کرد و دستگاه قضایی نیز باید برای ساماندهی ورود کند.
* فعلا استاندار دستور تعطیلی دو معدن را صادر کرده
فرماندار همدان اعلام کرد: سمن‌ها و اهالی روستا‌ها به شدت به فعالیت دو معدن در روستای ورکانه و برو معترض بودند و احتمال داشت تنش‌هایی ایجاد شود و نمی‌توانستیم نسبت به موضوع بی‌توجه باشیم بنابراین فعلا استاندار دستور تعطیلی دو معدن را صادر کرده است.
وی درباره مجوز زیست‌محیطی این معادن تصریح کرد: در گذشته مجوزی برای فعالیت این معادن صادر شده بود که در پروسه زمانی محدودی فعالیت داشته باشند و باید رعایت می‌شد و عملیات اکتشاف خاتمه می‌یافت، اما این مهم رعایت نشده است. علاوه بر این ضوابط زیست‌محیطی در اکتشافات رعایت نمی‌شد و این به طبیعت به ویژه روستا‌های هدف گردشگری آسیب می‌رساند.
* دست به دست شدن معادن دردسرساز شد
تعالی با اشاره به وقفه سه ساله در استخراج موادمعدنی اظهار کرد: فعالیت این معادن بر اساس اصول پیش نرفته و مدام دست به دست شده و به واسطه‌ها سپرده می‌شود و همین امر دردسرساز است چرا که اگر معدن‌کار پروانه فعالیت و تسهیلات دریافت و عملیات اکتشاف را آغاز کرده باید تا انتها خود بالای سر معدنش بماند.
* نباید تمام کوه‌ها و منابع طبیعی را تبدیل به معدن کرد
وی بیان کرد: وقتی معدن به افراد مختلف واگذار می‌شود موجب تخریب طبیعت به ویژه گونه‌های ارزشمند دارویی می‌شود این در حالیست که استان را برای رویداد «همدان ۲۰۱۸» آماده می‌کنیم و باید سازمان صنعت، معدن و تجارت براساس ضوابط خاص و جدید معدن شناسایی و واگذار کند تا در آینده مشکل‌ساز نباشد نه اینکه تمام کوه‌ها و منابع طبیعی را تبدیل به معدن کند.
فرماندار همدان ادامه داد: به عنوان مثال آنقدر اکتشافات و فعالیت معدنی به صورت پراکنده در بالادست سد اکباتان صورت گرفته که سطح سد از رسوبات معدنی پر و برای آب شرب و طبیعت منطقه مشکل‌ساز شده است.
وی خاطرنشان کرد: در کشور‌های پیشرفته اکتشافات معدنی محدود و محصور است و براساس استاندارد‌ها انجام می‌گیرد و هرگز برای استخراج موادمعدنی ارزشمند همچون سنگ‌های زینتی منطقه وسیعی را تخریب نمی‌کنند.
* پیشنهاد ایسنا به مسئولان
بنا به تحقیقات به عمل آمده توسط ایسنا معدن «سنگ تزئیتی هورنفلس» در روستای ورکانه مربوط به شرکت یاقوت الوند بوده که ظرفیت استخراج اسمی این معدن ۳۵۰۰ تن ماده معدنی در سال است. این معدن سال گذشته ۲۰۰۰ تن برداشت داشته و ۲۰ نفر در آن مشغول به کار هستند. بنابر گفته‌های فعالان این عرصه فاصله این معدن با روستا زیاد بوده و راه دسترسی اصلی معدن از روستا جداسازی شده است بنابراین این موضوع با گفته مسئولان در رابطه با تردد ماشین‌آلات از درون روستا تناقض دارد.
همچنین معدن «رز کوارتز» در روستای ابرو مربوط به شرکت پرشین یاقوت بوده که سال گذشته سه تن ماده معدنی از آن برداشت شده است و ۶ نفر در آن مشغول به کار هستند. سال گذشته نخستین بهره‌برداری واقعی از این معدن صورت گرفته است.
در پایان باید گفت: با توجه به رویکرد جدید دنیا در زمینه گردشگری معدنی و با گردشگری بودن دو روستای یاد شده ایسنا به مسئولان پیشنهاد می‌دهد به جای تعطیلی معادن موجود در این دو روستا، به فکر استفاده از این ظرفیت با عنوان «گردشگری معدنی» باشند تا علاوه بر حفظ اشتغال موجود، به رونق هر چه بیشتر گردشگری کمک شود.
به‌گزارش ایسنا، محمدناصرنیک‌بخت در شورای مهارت استان همدان اعلام کرد: دستور داده‌ام دو معدن فعال در ابرو و ورکانه به عنوان دو روستای هدف گردشگری همدان تعطیل شوند و این اقدام برای حفاظت از بافت گردشگری این دو روستا انجام شده است.
این در حالیست که استاندار همدان همواره بر افزایش اشتغال استان تأکید داشته و تا پایان امسال نیز وعده ایجاد ۳۰ هزار شغل را به رئیس‌جمهور داده است، اما این دستور با تأکیدات وی در مباحث اشتغال و سرمایه‌گذاری و استفاده از ظرفیت معادن به عنوان یکی از پتانسیل‌های مطلوب اشتغالزایی و درآمدزایی استان تناقض دارد.
رحیم مرتضایی، رئیس خانه معدن استان همدان نیز چندی پیش در مصاحبه‌ای که با خبرنگار ایسنا داشت، با تأکید بر اینکه بخش معدن می‌تواند تأثیر بسزایی در اشتغال استان داشته باشد، از مسئولان استان درخواست کرد تا توجه بیشتری به این بخش داشته باشند و گفت: مسئولان استان اگر می‌خواهند تغییر و تحولی در اشتغال استان رخ دهد، توجه بیشتری به رفع مشکلات معدن‌کاران داشته باشند چرا که استان همدان دارای معادن خوبی است و می‌تواند در اشتغالزایی استان تأثیر بسزایی داشته باشد؛ بنابراین باید به مدیر ارشد استان که چندیست گردشگری را در اولویت قرار داده، گفت: «گردشگری معدنی» این روز‌ها مورد توجه بیشتر کشور‌های معدن‌خیز قرار گرفته است و کشور‌های زیادی از این ظرفیت شناخته شده به‌عنوان راهی جدید برای کسب درآمد بهره می‌برند. البته گردشگری مبتنی بر طبیعت‌گردی در ایران، در چند سال اخیر با نام کویرگردی و بیابان‌گردی، بازدید از تالاب‌ها، جنگل‌ها و سواحل در جزیره‌های جنوبی کشور با جلوه‌های خاص طبیعی مورد استقبال گردشگران داخلی و حتی خارجی قرار گرفته است.
گمان نمی‌رفت معادن روباز فعال یا متروکه جذابیت‌های بصری داشته باشند، اما ظاهرا کارشناسان گردشگری متوجه جذابیت این بخش در صنعت توریسم شده‌اند و از آن به عنوان یکی از شاخه‌های قوی و پربازدیدکننده طبیعی نام می‌برند.
حال مسئولان به جای استفاده از ظرفیت نهفته در معادن و خروج از غفلت، تصمیمی مبهم میگیرند. با این نوع تصمیم‌گیری‌ها به نظر می‌رسد باید برای حفظ و بقای روستا‌های هدف گردشگری ساده‌ترین راه یعنی جلوگیری از فعالیت‌هایی، چون معدن‌کاری را در پیش گرفت تا احیانا آسیبی به بافت روستا‌ها وارد نشود غافل از اینکه ممکن است همین معدن‌کاران از اهالی همان روستا باشند و با این کار وسیله امرار و معاش آن‌ها قطع شود.
کما اینکه به نظر می‌رسد باید فعالیت زیست‌محیطی معادن پیش از آغاز به‌کار از نظر اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان مورد تأیید قرار گرفته باشد و اگر چنین نباشد جای تأمل است، پس لزوم توقف فعالیت معدنی این دو معدن باید روشن و شفاف بیان شود تا همه اغنا شوند؛ بنابراین ایسنا برای شفاف شدن موضوع به دنبال چرایی این تصمیم رفته و با استاندار همدان و معاون معدن سازمان صنعت و معدن استان به گفت‌وگو پرداخت البته خبرنگار ایسنا درنظر داشت تا مصاحبه‌ای با مدیرکل میراث فرهنگی استان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان و رئیس خانه معدن همدان نیز داشته باشد که متأسفانه تلاشش بی‌نتیجه ماند.
* وارد مسائل فنی نشوید!
استاندار همدان با بیان اینکه ۲ روستای ورکانه و ابرو از مناطق گردشگری استان همدان هستند، اظهار کرد: روستای ابرو و ورکانه به عنوان روستای هدف گردشگری مصوب شده‌اند.
محمدناصرنیک‌بخت به خبرنگار ایسنا گفت: اهالی این ۲ روستا نسبت به تردد ماشین‌آلات از داخل روستا معترض بودند ضمن اینکه طبیعت روستا‌ها با فعالیت این معادن و تردد ماشین‌آلات دچار مخاطره شده و از بین می‌رود.
وی درباره وضعیت اشتغال کارگران این دو معدن، افزود: کارگران این دو معدن می‌توانند در معادن دیگری مشغول به‌کار شوند و بهره‌برداران هم به معادن دیگری برای فعالیت بروند.
استاندار همدان پیشنهاد خبرنگار ایسنا مبنی اینکه تردد ماشین‌آلات مربوط به حفاری و استخراج موادمعدنی می‌تواند از مسیر دیگری خارج از روستا انجام گیرد تا مشکلی برای اهالی و طبیعت بکر روستا به وجود نیاید را فنی دانست و خواستار عدم ورود ما به مسائل فنی در این مقوله شد و گفت: تصمیمات لازم در این زمینه در صورت لزوم اتخاذ خواهد شد.
* تعطیلی دو معدن شاخص همدان لازم‌الاجراست
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان نیز با بیان اینکه ۲ معدن روستا‌های ورکانه و ابرو جزء معادن شاخص استان هستند، اظهار کرد: یکی از بهترین معادن سنگ‌های تزئینی کشور در استان همدان و روستای ورکانه قرار دارد.
محمد خاکی به خبرنگار ایسنا گفت: معدن سنگ تزئینی در روستای ورکانه و سنگ‌های نیمه‌قیمتی در روستای ابرو بین ۱۰ تا ۵۰۰۰ تن تولید دارد که این دو ماده‌معدنی قیمت بالایی دارند.
معاون معدن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان تصریح کرد: در معدن سنگ تزئینی حداقل ۱۵ نفر و در معدن سنگ نیمه‌قیمتی حداقل ۵ نفر مشغول به‌کار هستند.
خاکی اعلام کرد: تعطیلی دو معدن ورکانه و ابرو رأی شورای تأمین بوده و لازم‌الاجراست، اما هنوز ابلاغ نشده است.
* سازمان صنعت، معدن و تجارت ملاحظات گردشگری را رعایت کند
فرماندار همدان نیز به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به اینکه مناطقی، چون سیمین، ابرو، ورکانه و برخی روستا‌های استان گردشگری است و به عبارتی همدان یکی از استان‌های مقصد گردشگری محسوب می‌شود بنابراین در مکان‌هایی که می‌تواند آسیبی به این ظرفیت برسد به ویژه روستا‌هایی که برای ما یکی از اهداف گردشگری مشخص شده، سازمان صنعت، معدن و تجارت باید ملاحظات گردشگری را رعایت کند.
علی تعالی با اشاره با اینکه وجود این معادن آسیب فراوانی به طبیعت می‌زند به طوریکه باعث اعتراضات اهالی دو روستای ابرو و ورکانه شده بود، اظهار کرد: متأسفانه مالک اصلی بر روی این معادن کار نمی‌کرد و دست به دست می‌شد به طوریکه واسطه‌ها پهنای قانونی معادن را تغییر داده و به طبیعت آسیب می‌زدند.
وی ادامه داد: تردد کامیون‌ها از روستا‌ها نیز دیگر مشکل ایجاد شده بود چرا که این افراد هیچ تعهدی نسبت به روستائیان نداشتند بنابراین اهالی به نشانه اعتراض چندین بار در مقابل استانداری و فرمانداری تجمع کردند که در نهایت استاندار این دستور را صادر کرد و دستگاه قضایی نیز باید برای ساماندهی ورود کند.
* فعلا استاندار دستور تعطیلی دو معدن را صادر کرده
فرماندار همدان اعلام کرد: سمن‌ها و اهالی روستا‌ها به شدت به فعالیت دو معدن در روستای ورکانه و برو معترض بودند و احتمال داشت تنش‌هایی ایجاد شود و نمی‌توانستیم نسبت به موضوع بی‌توجه باشیم بنابراین فعلا استاندار دستور تعطیلی دو معدن را صادر کرده است.
وی درباره مجوز زیست‌محیطی این معادن تصریح کرد: در گذشته مجوزی برای فعالیت این معادن صادر شده بود که در پروسه زمانی محدودی فعالیت داشته باشند و باید رعایت می‌شد و عملیات اکتشاف خاتمه می‌یافت، اما این مهم رعایت نشده است. علاوه بر این ضوابط زیست‌محیطی در اکتشافات رعایت نمی‌شد و این به طبیعت به ویژه روستا‌های هدف گردشگری آسیب می‌رساند.
* دست به دست شدن معادن دردسرساز شد
تعالی با اشاره به وقفه سه ساله در استخراج موادمعدنی اظهار کرد: فعالیت این معادن بر اساس اصول پیش نرفته و مدام دست به دست شده و به واسطه‌ها سپرده می‌شود و همین امر دردسرساز است چرا که اگر معدن‌کار پروانه فعالیت و تسهیلات دریافت و عملیات اکتشاف را آغاز کرده باید تا انتها خود بالای سر معدنش بماند.
* نباید تمام کوه‌ها و منابع طبیعی را تبدیل به معدن کرد
وی بیان کرد: وقتی معدن به افراد مختلف واگذار می‌شود موجب تخریب طبیعت به ویژه گونه‌های ارزشمند دارویی می‌شود این در حالیست که استان را برای رویداد «همدان ۲۰۱۸» آماده می‌کنیم و باید سازمان صنعت، معدن و تجارت براساس ضوابط خاص و جدید معدن شناسایی و واگذار کند تا در آینده مشکل‌ساز نباشد نه اینکه تمام کوه‌ها و منابع طبیعی را تبدیل به معدن کند.
فرماندار همدان ادامه داد: به عنوان مثال آنقدر اکتشافات و فعالیت معدنی به صورت پراکنده در بالادست سد اکباتان صورت گرفته که سطح سد از رسوبات معدنی پر و برای آب شرب و طبیعت منطقه مشکل‌ساز شده است.
وی خاطرنشان کرد: در کشور‌های پیشرفته اکتشافات معدنی محدود و محصور است و براساس استاندارد‌ها انجام می‌گیرد و هرگز برای استخراج موادمعدنی ارزشمند همچون سنگ‌های زینتی منطقه وسیعی را تخریب نمی‌کنند.
* پیشنهاد ایسنا به مسئولان
بنا به تحقیقات به عمل آمده توسط ایسنا معدن «سنگ تزئیتی هورنفلس» در روستای ورکانه مربوط به شرکت یاقوت الوند بوده که ظرفیت استخراج اسمی این معدن ۳۵۰۰ تن ماده معدنی در سال است. این معدن سال گذشته ۲۰۰۰ تن برداشت داشته و ۲۰ نفر در آن مشغول به کار هستند. بنابر گفته‌های فعالان این عرصه فاصله این معدن با روستا زیاد بوده و راه دسترسی اصلی معدن از روستا جداسازی شده است بنابراین این موضوع با گفته مسئولان در رابطه با تردد ماشین‌آلات از درون روستا تناقض دارد.
همچنین معدن «رز کوارتز» در روستای ابرو مربوط به شرکت پرشین یاقوت بوده که سال گذشته سه تن ماده معدنی از آن برداشت شده است و ۶ نفر در آن مشغول به کار هستند. سال گذشته نخستین بهره‌برداری واقعی از این معدن صورت گرفته است.
در پایان باید گفت: با توجه به رویکرد جدید دنیا در زمینه گردشگری معدنی و با گردشگری بودن دو روستای یاد شده ایسنا به مسئولان پیشنهاد می‌دهد به جای تعطیلی معادن موجود در این دو روستا، به فکر استفاده از این ظرفیت با عنوان «گردشگری معدنی» باشند تا علاوه بر حفظ اشتغال موجود، به رونق هر چه بیشتر گردشگری کمک شود.
