تکرار پروسه آزمون و خطا در مازندران؛
اصرار بر طرحی که کارشناسان آن را تهدید میدانند
حال که کارشناسان پسابهای به جا مانده از طرح پرورش ماهی در قفس را فاجعه بار میخوانند، چه اصراری بر اجرای طرحی اشتباه است که بارها سرمایه گذاران در اجرا با شکست مواجه شدهاند؟!!
به گزارش تابناک - مازندران، پرورش در قفس، پديدهاي است نو كه در سالهای اخير در نواحي ساحلي انجام ميشود و منظور از قفس يا كيج ، بخشي از آب دريا، سراب، آب پشت سد و… است كه از اطراف و كف توسط ابزارهاي مختلفي مثل توري با چشمههاي مختلف محصور گردد و در آن محيط محصور، ماهي پرورش داده میشود.
موافقان این طرح در توجیه آن میگویند؛ پرورش ماهی در قفس در دریا برای حمایت از جامعه صیادی در دریای شمال و سواحل جنوبی انجام میشود. همچنین حفظ ذخایر دریایی، سودآوری بالا و اشتغالزایی را از مزایای عمومی این طرح عنوان میکنند.
آلودگی دریای خزر چند سالی است که به کانون توجهات افکارعمومی تبدیل شده است. آلودگی که قطعا به دست انسان و دریک پروسه زمانی مدتدار صورت گرفت.
آلودگی بزرگترین دریاچه جهان به مرز هشدار رسیده است اما همچنان مسئولان و مردم درک درستی از معضل و بحران ندارند. از سویی نیز اقدام بعضی از مسئولان موجب از بین رفتن گونههای دریایی میشود، اصرار بر پرورش ماهیان مهاجم و رهاسازی آن در دریا، رودخانه و تالابها موجب از بین رفتن بسیاری از گونههای دریایی میشود.
به تاکید بعضی از اعضای هیات علمی دانشگاههای مازندران، طرح پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان به شیوه قفس دریایی در خزر غیرکارشناسی و بدون در نظر گرفتن پیامدهای زیست محیطی آن به صورت مقدماتی آغاز شده است.
به عقیده آنان در صورت استمرار اجرای این طرح علاوه بر آلودگی مضاعف، این طرح به طور قطع خسارتزا خواهد بود و با شکست رو به رو میشود.
به نقل از خبرگزاری مهر در روز اول بهمن ماه، مدیرکل شیلات مازندران از پرورش ماهیان بومی در قفس خبر داد و در این ارتباط افزود: ۵۲ قفس پرورش ماهیان بومی در دریای مازندران استقرار یافته است.
حال آن که اساتید و کارشناسان شیلات بارها و بارها از مضرات پرورش ماهی در قفس هشدار دادهاند اما بازهم شاهد اجرای این طرح در دریای خزر هستیم.
چندی پیش حسین رحمانی عضو هیات علمی گروه شیلات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، با اشاره به طرح پرورش ماهی قزلآلا در قفس که از سوی شیلات مطرح شده است عنوان کرد: این طرح (15 سال پیش) در گلستان، گیلان و حتی مازندران نیز پس از اجرا با شکست مواجه شد اما بعضی از آقایان اصرار بر انجام آن دارند. طرحی که قرار است در مساحت50 و یا100متر مربع به 400شرکت مختلف واگذار شود. به واقع باید گفت این طرح کل سواحل استان مازندران را پوشش میدهد.
وی با اشاره به ضایعات و پسابهای برجای مانده از این طرح، در دریا گفت: به ازای هریک کیلوگرم ماهی قزلآلا نیم کیلو پساب تولید میشود حال اگر این رقم را به مساحت اختصاص داده شده برای پرورش تعمیم دهید، متوجه عمق فاجعه خواهید شد.
این استاد دانشگاه دریاچه خزر را دریاچه بستهای عنوان کرد که تحت هیچ شرایطی آلودگیهایی که وارد دریا شدهاند راه به خروج ندارند.
وی همچنین گفت: وقتی این آلایندهها وارد دریا میشوند، در دریا باقی میمانند و به مرور زمان آثار مخرب خود را بر گونههای دریایی میگذارند.
وی متذکرشد: 10 الی 15سال قبل پرورش ماهی قزلآلای رنگین کمان را در کارگاههای استان چهار محال و بختیاری آغاز کردند که بسیاری از این کارگاهها به دلیل شیوع بیماری ویروسی تعطیل و ورشکست شدند.
رحمانی با گلایه از موازی کاری نهادهای مختلف در این زمینه مدعی شد: گویا پژوهشکده اکولوژی دریای خزر در ابتدا با اجرای طرح پرورش ماهیان در قفس در خزر (قزل آلا) مخالف بود ولی بعدها موافق اجرای آن شد.
همچنین دکتر قباد آذری تاکامی استاد دانشگاه تهران نیز به موضوع پرورش 3هزارتن ماهی در قفس که از سوی شیلات مطرح شده است اشاره کرد و گفت: دوستان باید بدانند که تولید یک تن قزلآلا برابر است با آلودگی شهر3هزار نفری در یک روز.
آذری ادامه میدهد: آن چه که ما به عنوان کارشناس هشدار میدهیم و راهنمایی میکنیم بدان عمل نمیشود، در همه دنیا وقتی طرحی مانند پرورش ماهی در قفس اجرا میشود، ابتدا آلایندگی طرح از جمله باقی مانده غذایی ماهیان و فضولات انباشته شده در کف دریا بررسی میشود و در نهایت بالا بودن آلایندگی موجب تعطیلی طرح میشود. اما در ایران بدون توجه به عوارض طرح، تنها شعار تولید، رونق اشتغال و ارزآوري میدهند.
وی با اشاره به تجربه ناموفق پرورش ماهی در قفس "جفرود" انزلی که با اولین طوفان کیجها ازبین رفتند، گفت: این تجربه را برای نخستین بار پس از انقلاب در دریای خزر داشتیم که متاسفانه آن نیز ناموفق بود.
پروسه آزمون و خطا در مازندران آنقدر تکرار میشود که در نهایت ضمن نپذیرفتن اشتباه و شکست خود، دیگران را مقصر اصلی شکستهای خود میدانیم. بحث دیگری هم در این مقوله مطرح است و آن هم مدیریت مصلحتی.
حال ضمن این که کارشناسان، پسابهای به جا مانده از این طرح را فاجعه بار میخوانند اما چرا اصرار بر اجرای طرحی اشتباه است که بارها سرمایه گذاران آن با شکست مواجه شدهاند؟!!
مگر نه این که ارزیابی زیست محیطی در هر طرحی ضروری است؟ به گفته کارشناسان شیلات، ارزیابیهای نهادهای مربوط دقیق نبوده بلکه فنی و اقتصادی است یعنی از منظر اقتصادی و درآمدزایی، طرح را بررسی میکنند در حالی که در ارزیابی زیست محیطی همه جوانب در نظر گرفته میشود.