تک‌نرخی کردن ارز در شرایط کنونی، رؤیایی بیش نیست
سجاد کلانتر در خصوص بررسی بحث دلایل افزایش قیمت سکه و ارز و تبعات منفی آن بر اقتصاد کشور، گفت: نرخ ارز هم معلول تورم است و هم علت تورم؛ به این معنا که افزایش تورم باعث افزایش نرخ ارز می‌شود و همچنین افزایش نرخ ارز باعث افزایش توأم با تورم می‌شود.
وی افزود: در خردادماه سال 92 نشان داده‌شده است که شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی CPI طبق آمار بانک مرکزی 68/3 بوده است و در آن تاریخ قیمت بازار آزاد دلار برای مصرف‌کننده سه هزار و 579 تومان بوده است و آخرین آماری که بانک مرکزی شاخص CPI ارائه کرده است، در اسفندماه سال 96 این شاخص به 114/7 رسیده است؛ لذا این نکته نشان‌دهنده این است که رابطه معناداری بین نرخ تورم، افزایش سبد هزینه کرد خانوار و افزایش نرخ ارز وجود دارد.
کارشناس مسائل اقتصادی استان یزد بابیان اینکه دولت باسیاست‌های انقباضی‌اش در چهارساله اول مانع از افزایش تدریجی نرخ ارز شده است و این افزایش‌های اخیر ناشی از دررفتن فنر نرخ ارز است، اظهار داشت: این موضع پدیده پیچیده‌ای به نظر نمی‌رسد؛ به‌طورکلی دولت‌ها در جمهوری اسلامی ایران از این ترفندها بسیار استفاده کرده‌اند که از افزایش نرخ ارز جلوگیری کنند؛ اما بعد از انتخابات این فنر را آزاد کرده‌اند و نرخ ارز افزایش یافته است.
کلانتر با تأکید بر اینکه اتفاقات رخ‌داده در روزهای اخیر و اینکه قیمت سکه از شش هزار و 200 تومان هم سبقت گرفته است، بیشتر جنبه روانی دارد، خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که این موضوع خیلی پایدار نباشد؛ قاعدتاً موضوعات بین‌الملل و 22 اردیبهشت‌ماه امسال می‌تواند شوکی را برای بازار نرخ ارز ایجاد کند؛ اما به نظر می‌رسد که بیشتر از همه، علل و عوامل نرخ ارز متأثر از تورم در اقتصاد ایران باشد.
وی با اشاره به اثرات افزایش نرخ ارز در سیاست اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، بیان داشت: در کشورمان همیشه حساسیت فوق‌العاده‌ای نسبت به نوسان قیمت ارز وجود داشته و تلاطم نرخ ارز همیشه اثرات روانی مستقیم در اقتصاد دارد؛ اما مهم‌ترین اثر افزایش قیمت ارز در زندگی مردم عادی افزایش تورم است؛ چراکه با بالا رفتن نرخ ارز، قیمت کالاهای وارداتی نیز افزایش می‌یابد.
کارشناس مسائل اقتصادی استان یزد در ادامه تصریح کرد: عمده دلیل عدم ثبات بازار این است که وقتی دولت در بازار ارز دخالت‌های عامدانه می‌کند و به‌جای مدیریت بازار ارز، دخالت در بازار ارز را در اولویت قرار می‌دهد؛ قطعاً نتیجه‌اش این است که فنر کشیده شده تا بخواهد که به‌جای اصلی خود برگشته و به حالت تعادلی خود برسد، در این راستا نوساناتی رخ می‌دهد.
کلانتر بابیان اینکه نوسانات در بازار ارز نوساناتی است که براثر انقباض بازار رخ‌داده و به نظر می‌رسد که دولت‌ها نشان داده‌اند که در کنترل بازار ارز توانایی ندارند و عملاً نمی‌توانند بازار ارز را کنترل کنند، اذعان کرد: سیاست ارز چهار هزار و 200 تومان عملاً یک بازگشت به عقب است، همان اتفاقی که در سال 88 رخ‌داده است مبنی بر تشکیل ارز مبادله‌ای که باز در حال رخ دادن است.
وی با تأکید بر اینکه عملاً شعار چهارساله بانک مرکزی مبنی بر تک‌نرخی کردن ارز کاملا نابودشده و از بین رفته است، اضافه کرد: راه تک‌نرخی کردن ارز این است که نرخ ارز مبادله‌ای و آزاد همگرا شوند تا بتوانند عملاً در یک نقطه به هم برسند؛ همچنین به نظر می‌رسد دولت در چهارساله اول به بهانه تک‌نرخی کردن نرخ ارز، نرخ ارز مبادله‌ای را افزایش داده است؛ درحالی‌که نرخ ارز مبادله‌ای به‌صورت پلکانی در این چهارساله به بهانه اینکه به نرخ ارز آزاد برسد و بتواند نرخ ارز را تک‌نرخی کند، افزایش‌یافته است.
کارشناس مسائل اقتصادی استان یزد در ادامه عنوان کرد: نه‌تنها این دولت به تک نرخ کردن ارز نرسیده است؛ بلکه عملاً با پرشی که در بازار نرخ ارز اتفاق افتاده است، این سیاست عملی نشده و دولت نتوانسته است نرخ ارز را تک‌نرخی کند؛ لذا در حال حاضر یک‌فاصله قریب به دوهزارتومانی بین نرخ ارز آزاد و نرخ ارز مبادله‌ای اتفاق افتاده است و می‌توان گفت که تک‌نرخی کردن ارز با این شرایط رؤیایی بیش نیست.
کلانتر ادامه داد: ادعای دولت مبنی بر اینکه با چهار و 200 تومان ارز تک‌نرخی شده است، یک شانتاز خبری است؛ چراکه همه مردم می‌دانند که اگر روزی خواستار تهیه ارز باشند، باید باقیمت آزاد آن را خریداری کنند؛ همچنین باید توجه داشت که مدیریت بازار ارز برای مردم کاملا ملموس است؛ چراکه آن چیزی که اتفاق افتاده است همان بازگشت به عقب است و به نظر می‌رسد که تمام شعارها مبنی بر مدیریت بازار ارز کوتاه‌مدت بوده است و اتفاق خاصی در مدیریت بازار ارز کشور رخ نداده است.
وی در پایان یادآور شد: در حال حاضر بانک ملی اقدام به پیش‌فروش سکه بلندمدت کرده است و عملاً در روزهای اخیر شاهد این هستیم که حواله شش‌ماهه صادر نمی‌شود و به نظر می‌رسد دولت در مدیریت بازار سکه بسیار ناتوان عمل کرده است؛ همچنین سیاست تزریق سکه در دولت‌های گذشته بسیار بهتر بود و می‌توانستند بازار سکه را بهتر مهار کنند؛ اما در این دولت دیده‌شده است که سیاست‌های بانک مرکزی و توزیع سکه عملاً نتوانسته است قیمت سکه را تعدیل کند و حباب قیمت سکه را کاهش دهد.