رییس اداره محیط زیست شهرستان زنجان، هوای امروز در زنجان را برای گروه‌های حساس، ناسالم اعلام کرده و افزود: به دلیل نشست گرد و غبار در شهر، شاخص کیفیت از میزان استاندارد بالا رفته و هم‌اکنون این میزان رقم 110 را نشان می‌دهد که برای گروه‌های حساس کاملا ناسالم است.
علی اسدی افزود: طبق اعلام هواشناسی با ورود سامانه بارشی و وزش باد احتمال خروج پدیده تا پایان وقت امروز و پراکنده شدن گرد و غبار وجود دارد.
به گفته حسین سلطانی، کارشناس هواشناسی زنجان، هم‌اکنون ابری در آسمان وجود ندارد ولی چون گرد و غبار در سطوح بالا واقع شده شاخصه‌های کیفیت هوا، سالم نشان می‌دهد.
وی در گفت‌و‌گو با ایسنا افزود: طبق پیش‌بینی‌های به‌عمل آمده، از عصر امروز شاهد وزش باد شدید و بارش‌های رگباری در استان هستیم که در این‌صورت امیدواریم پدیده از استان خارج شود، ولی با این‌حال احتمال نشست پدیده به سطوح پایین نیز وجود دارد.
در چند سال اخیر، کشورمان خصوصا مناطق شمال‌غرب شاهد حضور مهمانی ناخوانده به عنوان ریزگرد یا همان گرد و غبار هستند که این پدیده از نخستین روزهای فصل بهار تا پایان نیمه اول سال و حتی در سایر ایام سال، این مناطق را به شکل دوره‌ای در برگرفته و متأسفانه در بیشتر موارد بر سلامت جسمانی افراد و حتی سایر موجودات و گیاهان تأثیر سوء گذاشته است.
طبق مطالعات صورت گرفته رخداد خشکسالی و کاستی‌های مدیریتی در کشورهای عراق، عربستان، سوریه و کشورهای جنوبی خلیج‌فارس، راهی شدن هر‌چه بیشتر ریزگردها به سمت کشورمان را در پی دارد. با بهره‌گیری از تصاویر ماهواره‌ای، اطلاعات نقشه‌های هواشناسی در منطقه و مدل‌سازی مسیرهای گرد و غبار و حرکت ذرات معلق، امکان شناسایی کانون‌های مهم گرد و غبار را فراهم آورده که بر این اساس اکثر این کانون‌ها در شمال و غرب عراق و شرق سوریه قرار دارد؛ هر چند در بعضی موارد توفان‌هایی با منشاء جنوب عراق و عربستان هم در این رابطه گزارش شده است.
از چهار دهه پیش تاکنون، پدیده گرد و خاک در مناطق وسیعی از جهان از جمله نواحی جنوب غرب آسیا، آسیای مرکزی، جنوب غرب آمریکای شمالی، شمال آفریقا و ... که کمربند گرد و غبار جهانی گفته می‌شود، به فراوانی دیده شده است.
به نظر می‌رسد شدت توفان‌های گرد و غبار در ایران و دفعات وقوع آن‌ها در حال افزایش است. در مقایسه با ۳۰ سال گذشته تعداد طوفان‌های قابل توجهی در طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ در کشور ایران رخ داده است که رشد بسیار قابل توجهی به‌شمار می‌آید و این رقم در استان‌های غربی ایران از ۷۰ درصد به ۱۷۵ درصد افزایش داشته است. توفان‌های گرد و غبار مانند گذشته تنها در مناطق بسیار حساس و آسیب‌پذیر روی نمی‌دهد، بلکه میزان وقوع این توفان‌ها در مناطق شمال‌شرقی ایران در حوالی سبزوار و همچنین استان‌های شمال‌غربی ایران به خصوص آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی و کردستان دو برابر شده است.
در این بین استان زنجان، از جمله استان‌های شمال‌غرب کشور است که همه ساله تحت تأثیر پدیده ریزگردها حتی به میزان بسیار ناچیز قرار دارد.
بر اساس اعلام کارشناسان بهداشت و درمان و محیط زیست، ذرات گرد و غبار از نظر اندازه کاملا متفاوت هستند و از درشت (غیر‌قابل تنفس) تا ریز (قابل تنفس) طبقه‌بندی می‌شوند. بیشتر ذراتی که در پدیده گرد و غبار وجود دارند از نوع درشت یا غیر‌قابل تنفس هستند و تهدید جدی برای سلامت مردم ایجاد نمی‌کنند. ذرات درشت گرد و غبار حداکثر می‌توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه یابند، اما ذرات ریز می‌توانند به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ کنند. ذرات ریزتر دارای اثرات بالقوه مهمی بر سلامت انسان هستند، ولی ممکن است در افرادی که سابقه بیماری تنفسی دارند مانند مبتلایان به آسم و آمفیزم مشکلاتی ایجاد کنند.
یک شهروند زنجانی در این‌خصوص اظهار می‌دارد: از صبح که برای انجام برخی کارهای اداری از منزل خارج شده‌ام، آلوده بودن هوا کاملا محسوس بوده و در چشم و گلویم کاملا احساس سوزش دارم.
وی می‌افزاید: متأسفانه این وضعیت برای همه و خصوصا فرزندان‌مان خطرناک بوده و می‌طلبد مسئولان برای رفع آن همت کنند.
متداول‌ترین نشانه‌هایی که طی یک پدیده گرد و غبار مشاهده می‌شود، تحریک چشم‌ها و راه‌های فوقانی هوایی است. معمولا افرادی همچون نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلابه بیماری‌های تنفسی مانند آسم و برونشیت و آمفیزم و بیماران قلبی در مواجه با این شرایط جوی بیشتر در معرض خطر جدی قرار دارند که ممکن است قرار گرفتن در معرض گرد و غبار برای آنان واکنش‌های آلرژیک و حملات آسم، مشکلات تنفسی حادی را ایجاد کرده و حتی طول عمر را کاهش دهد.
در برخی مواقع میزان آلاینده‌های موجود در زمان بروز پدیده گردو غبار به حدی افزایش می‌یابد که تنفس در محیط‌های بسته با سوزش مجاری تنفسی و چشم‌ها همراه است.
در زمانی‌که شاهد بروز چنین پدیده‌ای هستیم باید در حد امکان از فعالیت‌های غیرضروری در خارج از منزل اجتناب کرد. همچنین افراد از انجام ورزش‌های سنگین به‌ویژه اگر مشکلات تنفسی و آسم دارند خودداری کنند. بسته نگاه داشتن در و پنجره منزل و محیط کار، استفاده از سیستم تهویه مطبوع، استفاده از ماسک‌های مخصوص آلودگی هوا از دیگر مواردی است که می‌توان در این لحظات انجام داد و کمتر در معرض آلودگی خطر قرار گرفت.
منبع: ایسنا
