به گزارش تابناک گیلان،معمولا قرون وسطی را دوران زوال ادبیات نمایشی دانسته اند، زمانی که قدرت کلیسا «بازیگری» را ناجور می دانست، مگر آن که خود بر آن نظارت یا در آن شرکت داشته باشد.
این گفتار، با نگاهی به پاره ای از شگردهای مردم در اجرای نمایش های رایج در اروپای غربی در قرون وسطی، به نقش پویای مردم در دگرگونی و شکل دهی متون نمایشی آن دوران می پردازد.
با این سخن، می توان گفت که متون نمایشی قرون وسطی خود جایگاه تنش های سیاسی- اجتماعی میان دستگاه های قدرت و مردم بوده است و، بر خلاف تلقی رایج، مردم با «دستکاری» متون مصوب، دیدگاه های خود را وارد هرم قدرت می کردند و این روند به سرشاری اصول زیبا شناسی ادبیات نمایشی کمک کرد.
با توجه به فرا رسیدن سال نو برخی از همین آئین ها در گیلان حال و هوای زیبایی را به استان تاریخی و سرسبز کشور بخشیده است،آئین هایی که روز به روز بیشتر به فراموشی و خاطره ها سپرده می شوند.
"عروس گوله" دعوای غول و پیربابو بر سر نازخانم است که سرانجام قرار می‌شود کشتی بگیرند و غول پیروز می‌شود و همراه نازخانم رقص کنان بازی را به پایان می‌برد.
به گزارش تابناک گیلان،عروس گوله (غول) کلاهی از کلش بر سر می‌نهد، زنگ و زنگوله‌هایی به خود می‌آویزد و چماقی هم به دست می‌گیرد. «پیربابو» نیز خود را به هیبت پیرمردی می‌آراید و نقش «نازخانم» را هم یکی از جوانان که لباس زنانه می‌پوشد، بازی می‌کند.
این گروه معمولا چند روز پس از نوروزخوان‌ها پیدا می‌شوند. گروه شبها حرکت و در هر خانه که بازی و از صاحبخانه هدایی چون برنج، تخم مرغ و شیرینی و گاهی پول دریافت می‌کنند.
از شب چهارشنبه سوری به بعد در رشت و حومه‌های شهر شخصی را که عروس گوله می‌گویند لباس‌های قشنگ محلی که دارای زینت‌های فراوانی است، می پوشانند و با عده‌ای از کودکان به شادی و پایکوبی می‌پردازند.
علیرضا پارسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنای گیلان، در مورد آئین‌های نمایشی استان گیلان اظهار کرد: در استان آثاری از مارلیک، دیلمان، املش و... به جا مانده است و مانند تمام سرزمین‌های دیگر فرهنگ این منطقه نیز سرشار از افسانه، قصه‌های عامیانه و آئین‌هایی است که برخی از آنها سینه به سینه حفظ شده و دارای شکل‌های متفاوت کمدی، تراژدی و حماسی است، این آئین‌ها اغلب بیان عامیانه دارند.
وی با بیان اینکه "عروس گوله" یکی از معروف‌ترین آئین‌های نمایشی گیلان است، گفت: با توجه به ساختار نمایشی یکی از باشکوه‌ترین آئین‌های نمایشی است که پیشینه آن به چند صد سال قبل بازمی‌گردد. این نمایش از آئین‌های استقبالی نوروز و در هر منطقه گیلان با یک چاشنی بومی اجرا می‌شود و روایتی است.
وی خاطرنشان کرد: عروس گوله بازمانده‌ای از اعمال نیایش کشاورزی است. نمایشی شاد و موزیکال که به‌صورت گروهی اجرا می‌شود اعضاء این گروه نمایشی عبارتند از؛ سرخون (خواننده)، کاس خانم، ناز خانم، پیر بابا، غول، دیاره زن، کتاره زن و ساز زن (سرنا نواز).
وی ادامه داد: این گروه نمایش خانه به خانه و آبادی به آبادی می‌روند و گروهی از مردم نیز آنها را همراهی می کنند و شعرعروس گوله را می‌خوانند و موجبات شادی مردم را فراهم می‌آورند، این نمایش با شیرین‌کاری‌های کاس خانم و نازخانم (که معمولا دو پسر نوجوان با پوشش زنانه هستند) آغاز می‌شود که برای تصاحب این دو زن نبردهایی بین غول و پیرمرد آغاز می‌شود و سرخوان نیز شروع به خواندن شعر عروسه گوله می‌کند که با نوازندگی سرنانواز همراه است و در آخر با دریافت هدایا از صاحب خانه نمایش به پایان می‌رسد.
وی ادامه داد: همچنین آئین نمایشی "راب کره" یا "راب کرک" از دیگر آئین‌هایی است که در مناطق مختلف گیلان با تفاوت‌هایی اجرا می‌شود. این نمایش نمادین است که در آن از بازیگران محلی استفاده می‌شود. شخصیت‌های این نمایش سرخوان، آهو و نوجوانی است که پوست گوسفند یا بره سیاه می‌پوشد و تنها جای چشم‌هایش خالی است و مجسمه دست‌سازی به همراه دارد که آن را می‌گرداند.
وی افزود: این دو آئین نمایشی مهمترین‌ها هستند البته شاهنامه خوانی، قصه خوانی و تعزیه هم از دیگر آئین‌هایی است که در گیلان وجود دارد.
پارسی با تاکید در حفظ این آثار تصریح کرد: اقداماتی در این زمینه صورت گرفته که باید گسترش پیدا کند. اجراهای خیابانی و صحنه‌ای از جمله اقداماتی است که می‌توان انجام و به نسل جدید نشان داد تا آنان هم به طرق مختلف آنها ادامه دهند؛ مانند تعزیه در گیلان که تعداد معدودی از اجراکنندگان آن باقی مانده است و با رفتن آنها مسلما از بین می‌رود. پژوهش و اجراهای مختلف بسیار تاثیرگذار است.