25 ارديبهشت، روز بزرگداشت شاعر نامدار ادبيات فارسي، حکيم ابوالقاسم فردوسي است. همان کسي که بسياري از ما ايرانيها و به خصوص خراسانيها به او افتخار ميکنيم، سعي ميکنيم شاهنامه اش، آن هم از نوع نفيسش را در خانه داشته باشيم، البته کمابيش فرصت يا حوصله مطالعه اثرش هم براي خيلي از ما پيش نميآيد و فقط در کل رويش تعصب داريم، بعد با آن که دوستش داريم از آن جا که شايد کمتر با زندگي و اثرش عجين بودهايم به همان ميزان هم کمتر خانواده و اطرافيان و نسلهاي بعدي مان را درگير اين محصول فرهنگي ميکنيم که هويت ماست و حکم شناسنامهاي را دارد براي ما تا بدانيم که هستيم؟ فرهنگ مان چه زايش هايي داشته و... و اين تازه حال و روز برخي از ماست که نسل مان تجربه تماشاي نقالي را داشته، دور کرسي و پاي شاهنامه خواني پدر بزرگها نشسته و در روزگاري زندگي کرده که قصهها دهان به دهان و نسل به نسل منتقل شدهاند و هميشه به خوانش کتاب نيازي نبوده است.
اما تکليف نسلهاي بعدي چيست که اين قدر در معرض فرهنگ وارداتي و لوکس بيگانه قرار دارند؟ سري چهار جلدي کميک بوکهاي شاهنامه در پاسخ به اين نياز توسط انتشارات موسسه فرهنگي خراسان، سال گذشته در مراسمي به مناسبت روز بزرگداشت فردوسي و توسط وزير ارشاد رونمايي شد و حالا مدت هاست که در بازار نشر موجود است. مصطفي حسيني که اين مجموعه به همت او تهيه شده است از زبان تصوير براي روايت داستانهاي شاهنامه استفاده کرده و رستمي را به مخاطب معرفي کرده است که نه تنها در برابر ديوهاي زشت شاهنامه، بلکه در مقابل ابرقهرمانهاي کميک بوکهاي خارجي نيز ميتواند قد علم کند.
شاهنامه فقط از اين نظر که ميراث بزرگ فرهنگي ماست اهميت ندارد، جلوه ديگر اهميت شاهنامه در اين است که زبان قصه را براي بيان حرفهاي مهمي انتخاب کرده است. به لطف قصهها و اساطير، ما در دنياي معنا ميان بر ميزنيم و چيزهايي ياد ميگيريم که توضيحشان به اقامه ادله فراوان نياز دارد. تازه داستان آن از نوع اساطيري اش شيرين هم هست.
کم کم بايد بيشتر از گذشته نگران باشيم، نفوذ شخصيتهاي ابرقهرماني بيگانه در زندگي کودکان ما، از لوازم تحرير گذشته و به تي شرت، ليوان، مسواک و حتي ملحفه و پرده اتاق هم رسيده است. در بين اين همه هياهو ديگر قصهها سينه به سينه از نسلي به نسل ديگر منتقل نميشود و ديگر نميتوان به قصههاي شفاهي که پدربزرگها ميگويند دل بست. رنگ و لعاب قهرمانان خارجي که به خاطر برخوردار نبودن از تاريخ واقعي عموماً جعلي هستند با محصولات جانبي، آن قدر زياد است که محصولات داخلي را به گوشه رينگ ببرند. اما شخصيت پردازي هايي مثل آن چه در سري «رستم در هفت خان» انجام گرفته است ميتواند راه به لوازم تحرير و خيلي چيزهاي ديگر ببرد. چون هم محتوا دارد هم جذابيت. و از قضا اين اتفاق افتاده و رستم جوان و خوش تيپ مصطفي حسيني روي جلد دفترهاي مشق بچهها هم رفته است.
قصه با همه شيريني اش اين روزها اگر در قالب تصوير نيايد در ميدان رقابت با نمونههاي خارجي پيروز نخواهد شد، کميک بوک به خاطر استفاده از تصوير، از متن براي مخاطب جذاب تر است به خصوص براي سنين کمتر، که بيشتر با اين گونه ارتباط برقرار ميکنند. شخصيت پردازي و فضاسازي به خودي خود در شاهنامه فردوسي آنقدر خوب اتفاق افتاده است که وقتي يک قلم توانمند براي کودکان و نوجوانان کار کند براي بزرگ ترها هم جذاب ميشود. اما براي آن که با اين سري چهار جلدي بيشتر آشنا شويم معرفي کوتاهي از هر جلد را به نقل از هفته نامه «جيم» خراسان تقديم تان ميکنيم:
اصل ماجرا چيه؟/ جلد اول روايت تولد فرزند پهلوان ايران سام است، سام در جريان نبردي سخت خبر تولد فرزندش را مي شنود و به خانه باز مي گردد، اما همسر و خدمتکاران مانع آن ميشوند که پهلوان فرزندش را ببيند... اما سام بالاخره فرزندش زال را مي بيند و شوکه ميشود چون به نظر ميرسد زال ديوزاده است، براي همين سام تصميم ميگيرد...
برگ برنده اش چيه؟/ در اولين جلد از اين سري کتاب ها، بيشترين چيزي که به چشم مي آيد نماهاي متنوع و بازيهاي جالب شخصيت هاست که از زواياي مختلفي به تصوير کشيده شده اند و نمونه هاي مطرح خارجي را به ذهن متبادر ميکنند.
اصل ماجرا چيه؟/ داستان با حمله کيکاووس شاه به قلعه ديوان مازندران و دلاوري فرماندهان توانمندش گيو و توس آغاز مي شود، آنها موفق به فتح قلعه مي شوند، اما نيروي جادويي ديو سفيد حوادثي را رقم مي زند... زال از رستم مي خواهد به کمک کيکاووس شاه و سپاهش برود...
برگ برنده اش چيه؟/ غافلگيري جالب داستان در همان آغاز کار و رونمايي از چهره جذاب و جوان رستم در اواسط داستان از جمله ويژگيهاي جالب اين کتاب است.
اصل ماجرا چيه؟/ رستم براي کمک به کيکاووس قدم در مسير پرخطري گذاشته است و بايد با موجوداتي اهريمني مواجه شود. در اين بين شخصيت رخش و ارتباط جالب و گاهي طنز رستم با او شکل ميگيرد.
برگ برنده اش چيه؟/ در اين کتاب با اکشن هاي تصويري جالبي مواجه هستيم. نبرد رستم با اژدها و به خصوص جادوگري اغواگر هيجان انگيز است. در اين بخش کم کم ديوي وارد داستان مي شود که نقشي اساسي در پيشبرد قصه دارد و حتي يک جورهايي دوست داشتني هم هست.
اصل ماجرا چيه؟/ رستم خطرهاي بسياري را پشت سر گذاشته و حالا با اسير کردن ديوي به نام اولاد ميخواهد به قلعهاي نفوذناپذير که به شدت از آن نگهباني مي شود نفوذ کند، از طرفي در حالي که به خاطر نبود کيکاووس و سپاهيانش همه نگران حمله تورانيان هستند، توطئهاي عليه ايران زمين شکل گرفته است و علاوه بر اينها نبرد با ديو سفيد هم در پيش است...
برگ برنده اش چيه؟/ شايد بتوان جلد چهارم را جذابترين کتاب اين مجموعه دانست، چون گرههاي داستاني زيادي در آن باز ميشود و اتفاقهاي جالبي در آن ميافتد. بخشي از داستان يعني حمله سپاه ديوان به ايران و اجتماع آنان پشت دروازه ها، به نوعي فيلم «ارباب حلقه ها» را به ذهن متبادر ميکند.