مرتضی خاکسار
گردشگری به عنوان زمینه ای برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی سال هاست مورد نظر دولت ها قرار دارد. در این میان صنعت گردشگری به دلیل استقبالی که از آن می شود، درآمدزایی بالایی برای دولت ها ایجاد کرده و به همین دلیل برنامه ریزی های وسیعی برای حوزه انجام می شود و همه ساله شاخه های جدیدی به این صنعت پول ساز اضافه می شود.
یکی از شاخه های پرطرفدار این حوزه، گردشگری علمی است؛ حوزه ای که در فضای آنلاین تبلیغات وسیعی برایش صورت می گیرد. تا جایی که گروه های گردشگری در کشورهای خارجی معمولا کمپین های گردشگری ایجاد می کنند، تیزرها و ویدئوهای جذاب می سازند و از این راه به معرفی جاذبه های علمی خود می پردازند.
اما در حوزه گردشگری ایران این حوزه تقریبا مغفول مانده و متاسفانه در حال حاضر ما شاهد این مسئله هستیم که تیزر تبلیغاتی گردشگری ایران در آمریکا ساخته می شود؛ تا جایی که خودمان هم از دیدن جاذبه های گردشگری مان در چنین تیزرهایی شگفت زده می شویم چون این مسئله دارای اهمیت بسیار است و نوع نشان دادن جاذبه ها و تیراژی که چنین تیزرهایی در آن پخش می شوند، می تواند تاثیر عمده ای در جذب گردشگران این حوزه داشته باشد.
بنابراین در زمینه های علمی، تاریخی، فرهنگی، مذاهب، اقوام و پوشش سنتی ایران باید ویدئوهایی ساخته و به گردشگران در سطح جهان نشان داده شود. پژوهشگران خارجی تنها از پوشش اقوام ایران صدها صفحه گزارش می نویسند.
مثلا تاریخ سیستان و بلوچستان و همه پیشرفت های علمی کشف شده در این استان مانند ایمپلنت دندان از جاذب ترین نوع گردشگری برای کاوشگران و گردشگری علمی جهان است. همین امر درمورد سایر استان ها و مناطق کشورمان نیز صدق می کند.
به واقع جاذبه های ایران بیشتر پنهان مانده اند تا اینکه معرفی شده باشند. از جمله روش هایی که می توان برای معرفی این جاذبه ها معرفی کرد، ایجاد کمپین های آنلاین و استفاده از فضای نامحدود آنلاین برای معرفی زمینه های گردشگری علمی ایران است.
چون بسترهای عمده ای در این زمینه در ایران وجود دارد و از گذشته نیز ایران و زمینه های تاریخی اش از جمله جاذبه هایی بوده که پیوسته مورد نظر کاوشگران، دانشجویان و موسسات علمی سراسر جهان بوده است. سیاست گذاران حوزه گردشگری ایران باید به این نکته توجه داشته باشند که همه گردشگران، گردشگران تفریحی نیستند. کما اینکه تورهای علمی، تورهای جغرافی شناسی و زمین شناسی، از جمله تورهای پرطرفدار گردشگری در سراسر جهان به شمار می روند.
ذکر این نکته قابل توجه است که با توجه به محدودیت های فرهنگی که در جامعه ما وجود دارد و ممکن است بر جذب گردشگری از حوزه های تفریحی تاثیرگذار باشد، جذابیت های علمی ایران مانند حوزه جغرافیا، حوزه زمین شناسی، تورهای باستان شناسی، حوزه اقوام و سنت های ایرانی و... بستر آماده گردشگری ایران برای جذب افرادی است که کاوش ها و بررسی های علمی مهم ترین دلیل سفر کردن شان است.
این نوع از گردشگری در نمودار جهانی نیز به نفع ایران است زیرا معمولا دانشمندان و دانشجویان، موسسات آموزشی و دانشگاه های معتبر جهان خواهان حضور در کشورهای مختلف برای بررسی های علمی شان هستند. بنابراین حضورشان در کشورمان به لحاظ اعتبار بین المللی نیز به نفع گردشگری ایران است.
مثلا از اساتید دانشگاهی چون سوربن فرانسه بارها و بارها تقاضاهایی دریافت کرده ایم که برای انجام کارهای علمی و پژوهش های شان خواهان حضور در ایران هستند. بنابراین سازمان میراث فرهنگی با اتخاذ سیاست های درست و منطقی و تعامل با کارگزاران حوزه گردشگری می تواند بسترهای اینچنینی را برجسته کرده و با برنامه ریزی برای معرفی شان در کمپین های مختلف، زمینه های درآمدزایی و ایجاد اشتغال را با جذب توریست در این حوزه فراهم کند.
توریست که به ایران می آید، از هر بخش گردشگری که باشد، به غذا، حمل و نقل و محلی برای اقامت نیاز دارد. بنابراین دو کار باید صورت بگیرد؛ یکی آموزش نیروی انسانی مناسب برای حضور در بخش های نامبرده یعنی پذیرایی، حمل و نقل و اقامت و دیگری تسهیل حضور گردشگران در ایران و ایجاد خاطرات مناسب برای شان است تا حضورشان در ایران تداوم داشته باشد.
توریست ها باید راحت تر به کشورمان بیایند. بنابراین تسهیل در صدور روادید و ایجاد انگیزه برای توریست ها بسیار مهم است. هرگونه برخوردی در مواجهه با توریست از اهمیت اساسی برخوردار است و باید حرفه ای باشد و از نیروی انسانی آموزش دیده استفاده شود.
امروز در دانشگاه های مختلف کشور رشته گردشگری تدریس می شود و نیروی انسانی زیادی طی 10سال اخیر در ایران تربیت شده اما هنوز ارتباط لازم بین حوزه علمی و آموزشی و میراث فرهنگی ایجاد نشده و از این نیروی انسانی بالقوه به درستی استفاده نشده است.
برای معرفی دقیق رشته گردشگری ایران جا دارد شبکه تلوزیونی و رادیویی ایجاد کنیم. چون هیچ محدودیتی برای تولید محتوا وجود ندارد و آنقدر پهنه گردشگری ایران گسترده و دست نخورده است که 24ساعته هم می توان برنامه تولید کرد؛ برنامه هایی که حتی برای گردشگران داخلی هم جذاب خواهد بود.
اهمیت حوزه گردشگری به اندازه ای است که این صنعت در ادبیات اقتصادی امروز جهان به عنوان صنعت بدون دود شناخته می شود که هیچ پایانی بر آن متصور نیست. هر منبع انرژی در جهان ممکن است روزی به پایان برسد، اما گردشگری ازجمله حوزه های بی پایان اقتصاد جهان است. به همین دلیل امروز در بودجه های اقتصادی کشورهایی مانند آمریکا، ترکیه، مالزی و... روی درآمد گردشگری حساب ویژه ای باز می کنند.
- فرصت امروز