شاید انتخابات دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی یکی از متفاوت ترین دوره های برگزاری انتخابات در تاریخ نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد زیرا در این دوره از انتخابات، فضای مجازی به عنوان یک ابزار و فاکتور بسیار تاثیرگذار در رقابتهای انتخاباتی از سوی دوست و دشمن بکار گرفته شد بطوری که شاید انتخابات این دوره را بتوان به حق اینترنتی ترین انتخابات تاریخ ایران دانست.
البته در اینجا مراد از اینترنت در واقع رسانه های فضای مجازی است که دیگر برخلاف گذشته محدود به چند سایت و وبلاگ نیستند و بیشتر از هر زمانی در دسترس شهروندان قرار دارند بطوری که امروزه یکی از بازیگران اصلی این رسانه ها شهروند خبرنگارانی هستند که فارغ از منافع مادی در راستای علایق و گرایشات سیاسی یا اجتماعی خود اقدام به تولید و اشتراک محتوا در این فضا می نمایند.
اما در اینجا این سوال مطرح است که چگونه این رسانه های نوین و شهروند خبرنگاران توانستند شکلی جدید از مشارکت سیاسی را در فضای سیاسی و اجتماعی کشور خلق نمایند؟
برای پاسخ گفتن به این پرسش لازم دیده می شود که در ابتدا به این موضوع اشاره نمایم که سده معاصر موسوم به عصر رسانه و اطلاع رسانی است البته نه از این باب که در دهه های اخیر بصورت کمی بر تعداد رسانه های در دسترس بشر افزوده شده است بلکه به این دلیل که تمایل و علاقه مردم به بهره برداری از پیام های رسانه ای به شدت افزایش یافته است و به این دلیل است که امروزه رسانه ها نقش پر رنگی در جهت دهی فکری آحاد بشر دارند.
در واقع می توان گفت که امروز ملت ها در واژه افکار عمومی خلاصه می شوند و این افکار عمومی چیزی نیست جز مجموعه ای از کنش ها و واکنش ها که در بین اعضای یک جامعه نسبت به موضوعات مختلف مانند سبک زندگی ، سیاست و غیره شکل می گیرد لذا برای هدایت یک جامعه ابزاری کارآمد تر از رسانه نمی توان یافت.
حال اگر شاهدیم که در دانشگاههای سراسر جهان علمی به عنوان هنر تبلیغات به دانشجویان و محققان ارائه می گردد به این دلیل است که هر روز رسانه ها در پی کشف و ایجاد راهکارهای جدیدی برای تاثیر گذاری بر جامعه هدف خود هستند اما در این بین رسانه ای موفق تر است که فراگیر تر و عمومی تر باشد.
به عنوان مثال زمانی بدلیل محدودیتهای تکنولوژیک ، تلویزیون به عنوان رسانه غالب اجتماعی مطرح بود اما امروز به لطف تکنولوژی های همراه ، دیگر کمتر کسی بخش عمده ای از وقت خود را در مقابل تلویزیون صرف می کند لذا امروز رسانه های غالب اجتماعی عبارتند از ابزارهای همراه متصل به شبکه جهانی اطلاعات و فضای مجازی مانند شبکه های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه هستند.
با توجه به آنچه بیان شد در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی شیوع استفاده از شبکه های اجتماعی و رسانه های مبتنی بر فضای مجازی موجب شد تا نه تنها ضریب مشارکت در انتخابات افزایش قابل توجه ای یابد بلکه بدلیل سوء استفاده های دشمن حتی منافقین نیز با امید به انتخاب گزینه های زاویه دار به پای صندوقهای رای آمدند که البته این خود به نوعی تصدیق دموکراسی دینی جاری در کشور از سوی دشمنان داخلی و خارجی است.
اما در این دوره از انتخابات و در حوزه رسانه آنچه بیش از هر زمانی موجب شد تا هم میهنان کشورمان نسبت به شدت بالای عناد دشمنان قسم خورده خارجی و داخلی آگاه شوند حمایت بی پرده رسانه هایی مانند بی بی سی از یک لیست خاص سیاسی در تهران بود!
بطور مثال این رسانه در اقدامی بی سابقه با ارائه چند فرمول ریاضی بصورت عمومی از مخاطبینش برای رای ندادن به برخی از کاندیداهای ارزشی دعوت نمود که خوشبختانه پس از اشارات رهبر معظم انقلاب (حفظه الله) به این پیشنهاد انگلیسی موجبات هوشیاری بیش از پیش افکار عمومی مهیا شد.
اما آنچه که بنده را بیش از هر زمانی نسبت رواج بدون ضابطه فضای مجازی و رسانه های نوین در کشور نگران می کند مساله آسیب پذیر بودن بخش عمده ای از افکار عمومی و بطور خاص جوانان در مقابل عملیات های روانی پیچیده دشمنان قسم خورده انقلاب اسلامی است زیرا دشمنان با بهره گیری از فرصت ضعف دولت یازدهم در بهبود فضای اقتصادی کشور و تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی به صورت جدی در حال تلاش برای ناکارآمد جلوه دادن نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هستند که این تلاش را می توان در دراز مدت به عنوان راهبردی برای ایجاد زمینه های فکری خلق آشوب های اجتماعی تحلیل نمود.
البته برای مقابله با اینگونه تلاش ها از سوی دشمنان بایستی بیش از هر زمانی بر ترویج آموزش های سواد رسانه ای به صورت عمومی تاکید کرد زیرا به مدد این توانایی افکار عمومی قادر می گردند تا پیش از تاثیر پذیرفتن از پیامهای رسانه ای اقدام به تجزیه و تحلیل پیام رسانه ها کنند و طبعا اینگونه کمتر در معرض تهدید قرار گیرند.
با این حال بنده معتقدم که باید تجربه برگزاری انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی را یک تجریه بسیار ارزشمند و مغتنم برای نظام جمهوری اسلامی ایران دانست زیرا حتی در زیر بمباران رسانه ای دشمن و در حالی که حتی یک رسانه هم در ایام انتخابات فیلتر و مسدود نشد توانستیم جلوه ای باشکوه از حماسه سیاسی را در سرتاسر ایران خلق نماییم.
در پایان باید توجه داشت که گرچه امروز در شرایط پسا انتخابات قرار داریم و بیش از یک سال تا انتخابات دولت دوازدهم زمان باقی مانده است اما فراموش نکنیم که وقوع گسترده معضلات اجتماعی از جمله قتل ، تجاوز و خودکشی در ماههای اخیر زنگ هشداری برای مدیران و تصمیم سازان جامعه ما محسوب می شود تا بیش از تحمیل شدن هزینه های سنگین اجتماعی بر کشور تدبیری برای فضای نابسامان مجازی بیندیشند.
یادداشتی از : نوید کمالی - محقق و پژوهشگر حوزه رسانه